Werkgroep Jeugd 1 en 8 juni 2021


Eén overlegmoment bleek te weinig om de uitgebreide agenda van Werkgroep Jeugd te behandelen. Daarom kwam de Werkgroep twee weken na elkaar samen om zich over de volgende onderwerpen te buigen. De uitgebreide discussies leidden tot de volgende beslissingen:

Interactieve boeken

Werkgroep Jeugd vraagt al lang om een overkoepelend genre in het leven te roepen voor allerlei soorten boeken waarbij 'actieve interactie van de lezer' vereist is. Na het overkoepelende genre 'Babyboekjes' keurde de Werkgroep nu ook het vormgenre 'Interactieve boeken' goed met de volgende definitie:

Het genre groepeert alle publicaties waarbij actieve interactie van de lezer vereist is, bv. boeken waarbij de lezer op bolletjes moet duwen, dingen moet aanraken, het boek moet kantelen.

Voorbeeld: Ssst! De tijger slaapt / Britta Teckentrup

Tegelijkertijd dient het als een overkoepelend genre voor alle ‘Voelboeken’, ‘Geluidenboeken’, ‘Flapjesboeken’ en ‘Schuifboeken’. De genres  ‘Voelboeken’, ‘Geluidenboeken’, ‘Flapjesboeken’ en ‘Schuifboeken’ blijven evenwel behouden als afzonderlijke genres en komen steeds in combinatie met ‘Interactieve boeken’ voor. Het genre ‘Interactieve boeken’ wordt toegekend aan fictie en non-fictie.

Voorbeeld: Op weg / Leo Timmers

Subgenres: Voelboeken, Geluidenboeken, Flapjesboeken, Schuifboeken
Niet combineren met: Zoekboeken
Uitzondering: bij een combinatie van interactieve elementen met zoekelementen kan het genre uitzonderlijk wel toegekend worden

bv. Verstoppertje spelen : zoekboek met magische filter / Renata Bueno

 

We hebben het genre in Open Vlacc al toegekend aan alle Voelboeken, Schuifboeken, Flapjesboeken en Geluidenboeken. Deze laatste genres blijven op zichzelf bestaan zodat ze afzonderlijk gegroepeerd kunnen worden. Het genre 'Interactieve boeken' kan ook toegekend worden zonder subgenres en op zichzelf staan.

 

NT2

Net als Werkgroep Fictie en Non-Fictie keurde Werkgroep Jeugd het voorstel goed om thema en trefwoord 'NT2' om te vormen tot een vormgenre, met de volgende definitie en voorwaarden: 

Vormgenre waarmee we publicaties groeperen die ertoe bijdragen dat anderstalige kinderen Nederlands kunnen leren (binnen het Nederlandse taalgebied).

1. Leesboeken en informatieve boeken in een eenvoudige taal en stijl, speciaal bedoeld voor het aanleren van Nederlands. Deze boeken combineren we altijd met het genre ‘Makkelijk lezen’.

Altijd combineren met: Makkelijk lezen
Voorbeelden: 
Overhaald : gedichten en verhalen in klare taal 
Feest je mee? lees- en werkboek over belangrijke feestdagen in België

2. Prentenboeken:

Tweetalige prentenboeken waar een combinatie van de thuistaal met het Nederlands een handreiking biedt aan de ouders om de boekjes voor te lezen en de nieuwsgierigheid naar het Nederlands te triggeren.
Voorbeeld: Ik wil een zebra zijn / Christine Sterckens

Prentenboeken met extra begeleidend materiaal (handleidingen, instructies, audiomateriaal …) om voor te lezen, om te werken met kleuters en lagere schoolkinderen.
Voorbeeld: Kiki en Olaf : voorleesboek voor kinderen en ouders die Nederlands leren

Niet combineren met: Makkelijk lezen

 

Autobiografieën en Waargebeurde verhalen

Is het boek ‘Spoor ik wel?! : een kijk in het hoofd van een autist’ een autobiografie of een waargebeurd verhaal?

Vanuit die vraag kwam Werkgroep Jeugd tot twee beter afgebakende definities voor de genres ‘Autobiografieën’ en ‘Waargebeurde verhalen’. De genres zijn immers zeer verwant waardoor er vaak verwarring is wat we wanneer toekennen. 

Waargebeurde verhalen

Verhalen gebaseerd op waargebeurde feiten die zich vaak afspelen in het heden of recente verleden.

  • Ligt de nadruk op (het leven van) de persoon? → Autobiografieën
  • Ligt de nadruk op wat de persoon meemaakt? → Waargebeurde verhalen

‘Waargebeurde verhalen’ en ‘Autobiografieën’ combineren we niet. Wel kan het genre gecombineerd worden met het genre ‘Historische verhalen’ of het genre ‘Oorlogsverhalen’ om aan te geven dat het om een gebeurtenis gaat die echt gebeurd is. Bij combinatie met één van deze genres (Historische verhalen of Oorlogsverhalen) dient (via indicator 9) verduidelijkt te worden welk genre het hoofdgenre is (dat ook op het etiket zal verschijnen). 

Autobiografieën

De auteur, vaak een schrijver of andere persoon met naamsbekendheid, geeft een beschrijving van zijn eigen leven of delen ervan.

Verwante thema’s zijn Jeugdherinneringen, brieven, dagboeken … etc.

  • Ligt de nadruk op (het leven van) de persoon? → Autobiografieën
  • Ligt de nadruk op wat de persoon meemaakt? → Waargebeurde verhalen

‘Waargebeurde verhalen’ en ‘Autobiografieën’ combineren we niet.

Benieuwd welk genre ‘Spoor ik wel?! : een kijk in het hoofd van een autist’ kreeg? Probeer eerst even zelf voor je gaat kijken! En laat het ons zeker weten als onze definities je niet tot de juiste conclusie brachten!

 

Beroemde personen

Hierbij aansluitend herbekeken we ook genre 'Biografieën', thema 'Beroemde personen' en fictie- versus non-fictie-plaatsing van dit soort publicaties; een discussie die vooral via het Jeugdforum na de werkgroep gevoerd werd. In de Invoerafspraken namen we hiervoor een extra definitie en toelichting op onder de noemer 'Beroemde personen (Biografieën). 

 

Niet-historische personages

In 2014 sprak de toenmalige Werkgroep Jeugd af om voor de jeugdontsluiting enkel historische personages op te nemen als thema. Niet-historische personages konden enkel in uitzonderlijke gevallen vanwege de zoekwaarde opgenomen worden. Die laatste regel kwam echter nooit in de invoerafspraken terecht, maar sinds kort wel, met de volgende formulering: 

Niet-historische personages nemen we niet op, tenzij:

  1. het personage bestaat als thema en/of trefwoord bij de volwassenen, dan nemen we dat ook op als jeugdthema en/of trefwoord (zodat de zoekvraag naar ALLE materialen kan leiden waar het personage in voorkomt).
  2. de zoekwaarde van het (bekende) personage dusdanig groot is. Dan kan de catalograaf beslissen dat het personage toch opgenomen moet worden als thema en/of trefwoord, bv. Sherlock Holmes, Harry Potter….

Voorbeeld: Sherlock Holmes als personage in de catalogus

 

Wiskunde en (voorbereidend) rekenen

Wiskunde en rekenen zijn termen die vaak door elkaar worden gebruikt, en waarbij het lijkt alsof rekenen meer past in de lagere school en wiskunde in het middelbaar onderwijs. Annelies van Bibliotheek Hasselt Limburg zocht het voor ons uit, waarna Werkgroep Jeugd tot de volgende nieuwe afspraak kwam:

  • Thema en trefwoord ‘Wiskunde’ gebruiken we als verzamelterm voor (hoofd)rekenen, getallenleer, meetkunde, …

 

En nog veel meer...

We discussieerden ook nog uitgebreid over 'anders zijn', 'discriminatie', 'uniek zijn' en de plaatsing bij ZIZO Jeugd en Kleuter ZIZO. Het onderwerp is echter zo uitgebreid dat we hier binnen Werkgroep Jeugd slechts wat ballonnetjes over oplieten met als doel dit later verder uit te spitten. De details van de hele discussie kan je nalezen in het verslag.

Ook trefwoord 'Gerechten' legden we op de rooster. Werkgroep Jeugd besliste om het trefwoord zo veel mogelijk te vervangen ten voordele van 'Kinderkookboeken' en 'Kinderbakboeken'. Waar mogelijk in combinatie met andere trefwoorden als 'Vegetarische gerechten', 'Groentegerechten', 'Fruitgerechten'... 

De BC- en G6-catalografen werken ondertussen ook de reeksen 'Zonnetjes', 'Maantjes' en 'Sterretjes' van uitgeverij Zwijsen bij met toevoeging van de reeksnaam op basis van de verschillende iconen op de kaft. 

En Werkgroep Jeugd zorgde ervoor dat in de regelgeving 'Monografieën' een extra verduidelijking kwam voor opname van verschillende soorten auteurs als hoofdauteur.

 

Je kan het allemaal in detail nalezen in het Verslag Werkgroep Jeugd van 1 en 8 juni 2021

De wijzigingen zijn ondertussen opgenomen in de Invoerafspraken fictie en non-fictie jeugd. Het volledige verslag van de Werkgroep Jeugd vind je ook op de werkgroeppagina.