Werkgroep Trefwoorden 18 juni 2019
Congo: van koninkrijk tot Kinshasa
De Werkgroep Trefwoorden heeft de volgende definitieve lijst van trefwoorden voor het gebied 'Congo' goedgekeurd:
- Congo (koninkrijk) Scope Note: Benaming voor Congo vóór de kolonisering 1885
- Congo-Vrijstaat (1885-1908) Scope Note: Benaming voor Congo als privé-eigendom van Leopold II
- Belgisch-Congo (1908-1960) Scope Note: Benaming voor het koloniale Congo (als eigendom van de Belgische staat)
- Congo (Eerste Republiek) (1960-1965) Scope Note: Benaming voor Congo na de kolonisatie
- Zaïre (1965-1997) Scope Note: Zaïre werd pas officieel Zaïre in 1971. In Open Vlacc gebruiken we Zaïre voor de periode van de Tweede Republiek die al in 1965 begint, na de staatsgreep van Mobutu.
- Congo-Kinshasa Scope Note: Benaming voor Congo in de periode 1997-nu
N.a.v. het trefwoord 'Congo-Kinshasa; politiek; 1997-' hebben we een nieuwe afspraak opgenomen in onze Invoerafspraken non-fictie:
Bij een breuklijn in de geschiedenis van een land mag een tijdsgeleding met dat specifieke jaartal gebruikt worden.
Collecties versus Museumcollecties
Kunstcollecties opgesteld in bv. een galerie krijgen andere trefwoorden dan museumcollecties. We hebben de afspraken in Open Vlacc hiervoor scherper afgelijnd.
- Algemeen: Collectie Naam eigenaar, verzamelaar, instelling (uitzondering voor museumcollecties)
De voorkeur wordt hierbij gegeven aan een combinatie van ‘Voornaam + familienaam’ van de eigenaar of verzamelaar (waar mogelijk).
In een aantal gevallen is de voorkeursvorm niet mogelijk.
bv. Collectie Charles Van Herck - Museumcollecties
De collectie van een museum krijgt altijd de naam van het museum als trefwoord.
bv. MAS (Antwerpen (stad)) NIET: Collectie MAS (Antwerpen (stad)).
Democratisering versus democratie
De trefwoorden m.b.t. democratisering en inspraak leunen qua betekenis erg dicht bij elkaar aan. Met de volgende definities willen we het gebruik eenduidiger maken in Open Vlacc:
- Democratisering: toegankelijker maken van instellingen, organisaties voor mensen met minder kansen (bv. Onderwijs)
- Inspraak: voor publicaties over organisaties, ondernemingen,... (niet voor politiek)
- Democratie: voor publicaties over landen en politiek
- Burgerzin: (besef van) rechten en plichten als burger
- Burger en politiek: houding van de burger t.o.v. de politiek
Veganisme: nieuwe SISO-/ZIZO-rubriek
De Nederlandse Werkgroep Classificatie keurde ons voorstel goed om publicaties over vegetarisme en veganisme onder twee verschillende SISO-rubrieken op te stellen. De rubrieken 628.7 en 629.4 werden daarom verder opgesplitst:
- 628.71 Vegetarisme
- 628. 72 Veganisme
- 629.41 Vegetarische recepten
- 629.42 Veganistische recepten
Macrobiotiek, dat vroeger onder de hoofdrubrieken was geannoteerd, is ondergebracht bij 628.9 en 629.39. De volledige toepassing vind je in nieuwe SISO-map.
Ook binnen ZIZO heeft de Werkgroep beslist om publicaties over veganisme apart op te stellen. Als aanvulling op de bestaande rubriek 'Vegetarische keuken' introduceren we de nieuwe rubriek:
EDVGVG: Eten-Drinken > Veganistische keuken > Veganistische keuken
Doe-het-zelf-therapie: nieuwe ZIZO-rubriek
Als aanvulling op de twee bestaande ZIZO-rugrubrieken 'Gedragstherapie' (LGPTGD) en 'Zelfontplooiing' (PSPEZO) introduceren we een nieuwe ZIZO-rugrubriek 'Doe-het-zelf-therapie' (PSPEDO). Deze nieuwe rubriek omvat 'stappenplannen en/of methoden geschreven door therapeuten met oefeningen om zelf je levenswijze of gedrag te veranderen'. Dergelijke publicaties kwamen voordien vaak ten onrechte terecht in één van de twee andere rubrieken.
Kunststoffen en milieu
De laatste jaren verschijnen er steeds meer publicaties over de milieu-impact van ons plastic-verbruik. In Open Vlacc komen dergelijke publicaties vaak op verschillende plaatsen te staan en krijgen ze niet allemaal eenduidige trefwoorden.
De volgende afspraak moet de opstelling van dergelijke materialen eenduidiger maken:
- (Duurzaam) gebruik en preventie
SISO 614.6 (Milieubeheer)
ZIZO NMNMDL (Duurzaam leven) - Vervuiling (zowel water, als bodem, als …)
SISO 614.62 (Milieuverontreiniging; algemeen)
ZIZO NMNMMP (Milieuproblemen)
Bovendien introduceren we het nieuwe trefwoord 'Plasticsoep' en 'Kunststoffen en milieu' (om het te algemene trefwoord 'Kunststoffen' te vervangen).
Animatie- en speelfilms: SISO en ZIZO
Er zijn nog enkele wijzigingen voor de plaatsing van publicaties over films (animatiefilms, genres, reeksen, regisseurs en filmstudio's). Hieronder geven we het volledige overzicht van alle afspraken
SISO
- Cineasten die enkel bekend zijn omwille van animatiefilms plaatsen we in 798.85.
- Gewijzigde afspraak: Animatiestudio's als Walt Disney komen ook bij SISO 798.85
Reden: Zo staat alles in het rek mooi bij elkaar : boeken met overzichten van animatiefilms, boeken over bekende animatieregisseurs of -studio’s, boeken over techniek van animatiefilms, …
- Cineasten die naast animatiefilms ook andersoortige films op hun palmares hebben staan, plaatsen we onder 798.53.
- Reeksen als Star Wars, James Bond, e.d. plaatsen we bij de desbetreffende SISO-rubrieken over de genres van deze films, hetzij Science fiction, Detectivefilms, e.d. (799 e.v.)
ZIZO
- Cineasten enkel bekend omwille van animatiefilms: Film, theater, dans: Film > Genres - thema's (FTFIGT)
- Cineasten bekend omwille van meerdere genres: Film, theater, dans: Acteurs en regisseurs (FTARAZ)
Algemene ZIZO-wijzigingen
In de ZIZO-rubrieken zitten een aantal eenvormigheidsfoutjes in de schrijfwijze van ZIZO-ruggen, ZIZO-planken en / of ZIZO-kasten. Dat komt voor bij de volgende rubrieken waar bij de overeenstemmende rug of plank soms een spatie mist of waarbij een hoofdletter ontbreekt.
- Ziekten - Kwalen
- Verpleging - Zorg
- Wereldmuziek - Volksmuziek
- Jazz - Blues
- Derde wereld (kleine w, in Open Vlacc nog met hoofdletter)
- Neus-Keel-Oorziekten wordt Neus-keel-oorziekten; zonder hoofdletters (zoals Van Dale aanbeveelt)
Ook de volgende rugrubrieken wijzigen:
- Beroemde koks (zonder A-Z, naar analogie met de AZ-rubrieken 'Ontwerpers' en 'Beeldende kunstenaars')
- Zuid-Afrikaans wordt Afrikaans: naar analogie met SISO-beslissing
- Computerspelen wordt Games: naar analogie met aanpassing trefwoorden en thema’s
- Madeira (LAMDMD) is een autonome regio van Portugal. Daarom brengen we Madeira, naar analogie met de Azoren onder bij Portugal. De code wordt LAPOMD
Meer lezen?
De nieuwe afspraken zijn terug te vinden in de Invoerafspraken non-fictie volwassenen en Theorie trefwoorden.
De nieuwe SISO-map is sinds 1 juli 2019 beschikbaar. Meer hierover staat op op de SISO-pagina.
De ZIZO-raadpleegmodule en ZIZO-annotatieschema's werken we in de loop van augustus 2019 bij.
De toepassing van alle afspraken (trefwoorden, SISO en ZIZO) in Open Vlacc voeren we in de loop van zomer/najaar 2019 verder uit.
Het volledige verslag van de Werkgroep Trefwoorden kan je nalezen op onze Werkgroepenpagina.